Schenking en aankoop kunstwerken Frieda Hunziker *
*Een belangrijke impuls voor de verzameling moderne kunst uit het midden van de twintigste eeuw.
Het Stedelijk Museum Schiedam ontvangt een schenking van vijf tekeningen en een schilderij van de kunstenaar Frieda Hunziker (1908-1966). Dankzij het Mondriaan Fonds kan het museum bovendien twee schilderijen van Hunziker voor de collectie aankopen. De schenking en aankoop vormen een belangrijke aanvulling op de verzameling kunst uit de jaren vijftig en zestig van het museum, en onderstrepen bovendien de focus van het museum op het verwerven van het werk van vrouwelijke kunstenaars. De twee aangekochte schilderijen zijn, net als de vijf tekeningen die het museum als schenking krijgt, nauw verbonden aan Hunzikers reis naar Curaçao in 1951-52. Het derde schilderij is gemaakt in 1963 en is een mooi voorbeeld van de abstract expressionistische fase van Hunziker.
Familie en vrienden
De kunstwerken zijn de afgelopen decennia zorgvuldig bewaard gebleven door de mensen uit Hunzikers directe omgeving: haar vrienden en familie. Verele Engels schenkt het museum drie kleurentekeningen die Hunziker in 1952 maakt in Curaçao. Verele Engels is de dochter van Chris en Lucila Engels. Het echtpaar Engels woonde op Curaçao en was een belangrijke drijvende kracht achter het opkomende moderne kunstleven op het eiland. Ze raakten goed bevriend met Frieda Hunziker. Deze tekeningen heeft Frieda Hunziker hen destijds gegeven. Verele Engels: ‘Mijn ouders gaven Frieda Hunziker in de jaren vijftig opdracht om muurschilderingen te maken in ons huis Stroomzigt op Curacao. Ook gaven zij opdracht om een groot glas-in-lood raam te maken, zij vonden dat haar werk daar zo geschikt voor was. Ik was in mijn jeugd dus altijd omringd met Frieda Hunzikers werk.’ Ze bleven altijd contact houden.
Frieda Hunziker, zonder titel, ongedateerd, vetkrijt op papier. Collectie Stedelijk Museum Schiedam, particuliere schenking; Frieda Hunziker, zonder titel, 1952, krijt en aquarel op papier. Collectie Stedelijk Museum Schiedam, schenking Verele Engels; Frieda Hunziker, zonder titel (cactuslandschap met gele maan), 1952, krijt en aquarel op papier. Collectie Stedelijk Museum Schiedam, schenking Verele Engels; Frieda Hunziker, Patella, 1963, olieverf op doek. Collectie Stedelijk Museum Schiedam, schenking Joline Wiebols.
De andere werken zijn in bezit van de familie van Frieda Hunziker gebleven. Het museum kon de schilderijen Cacteeën I (1952) en Carnaval (1958) van hen aankopen. Daarnaast schenkt Frieda Hunzikers schoondochter Joline Wiebols het schilderij Patella (1963) aan het museum. De kleindochter van Frieda Hunziker schenkt aan het museum twee zwartwittekeningen. Joline Wiebols: ‘Het schilderij Patella hing vroeger jarenlang bij ons in de woonkamer, mijn dochter is ermee opgegroeid. We willen het nu een plek geven waar we zeker weten dat het goed bewaard en verzorgd blijft. En waar veel mensen het in de toekomst nog kunnen zien.’
Frieda Hunziker, Bossen met maan (voorzijde) en landschap met cacteeën (achterzijde), ongedateerd. Flomaster-stift op papier. Collectie Stedelijk Museum Schiedam, schenking Joline Wiebols.
Collectie Stedelijk Museum Schiedam
Dat de museumcollectie nu groeit met een substantieel aantal werken van Frieda Hunziker is een belangrijke aanvulling voor de collectie. De kunst van Cobra en tijdgenoten uit de jaren vijftig vormt een belangrijke basis voor de kunstverzameling van het Stedelijk Museum Schiedam. De bijdrage van vrouwelijke kunstenaars in deze periode is lange tijd ontkend en onderschat en hun werk is niet goed opgenomen in museumcollecties. Eerder voegde het museum daarom al diverse werken van kunstenaar Lotti van der Gaag aan de collectie toe. Van Frieda Hunziker bezit het museum al twee schilderijen uit de jaren zestig. Extra bijzonder is dat daar nu twee vroegere schilderijen en vijf tekeningen aan kunnen worden toegevoegd, en dat het gaat om werken die zijn ontstaan vanuit haar verbondenheid met Curaçao. Haar werk vormt zo ook een schakel naar de kunst in het Caraïbische deel van het koninkrijk.
Frieda Hunziker, Carnaval (1958). Collectie Stedelijk Museum Schiedam. Verworven met steun van het Mondriaan Fonds
Frieda Hunziker, Cacteeen I (1952). Collectie Stedelijk Museum Schiedam. Verworven met steun van het Mondriaan Fonds
Frieda Hunziker in Curaçao
Frieda Hunziker is rond 1950 zeer actief in het Amsterdamse kunstleven en is de enige vrouw die deel uitmaakt van de groep Vrij Beelden. Na de beklemmende oorlogsjaren maken zij zich sterk voor de abstracte kunst en de vrije expressie. Frieda Hunziker werkt in december 1951 en januari 1952 op Curaçao. Die periode maakt een verpletterende indruk op haar en nog lang na haar reis blijven het eiland, de kleuren, de warmte en de mensen inspiratie opleveren voor nieuw werk. Tijdens haar maanden op Curaçao maakt Hunziker vooral tekeningen, met potlood, krijt en aquarel. Ze tekent er de natuur, de huisjes in het landschap, vrouwen die met manden gevuld met vissen naar de markt gaan en de strakke lijnen van de haven. Ook de cactussen – cacteeën zoals ze ze zelf noemt – tekent ze tijdens haar verblijf op het eiland veelvuldig. Het zijn de kadushi-cactussen, begroeiing die kenmerkend is voor de natuur op Curaçao. De vele tekeningen vormen na haar terugkeer in Amsterdam een schat aan inspiratie. Nog tot ver in de jaren vijftig maakt ze schilderijen waarop Curaçaose motieven terugkomen, maar waarin ze ook steeds verder abstraheert. De verschillende tekeningen die aan het museum zijn geschonken zijn voorbeelden van de tekeningen die ze maakte tijdens haar reis. De aangekochte schilderijen Cacteeën I (1952) en Carnaval (1957) zijn daaruit ontstaan na terugkeer in Amsterdam. Vanaf 1960 worden het kleurenpalet en verfgebruik van Frieda Hunziker dynamischer en pasteuzer. Het schilderij Patella (1963) is daarvan een goed voorbeeld.
Frieda Hunziker, Patella (1963). Collectie Stedelijk Museum Schiedam. Particuliere schenking
Over de tentoonstelling
De tentoonstelling Frieda Hunziker. Een vlucht naar Curacao is nog tot en met 3 september in het Stedelijk Museum Schiedam te zien. De tentoonstelling is ontstaan na kunsthistorisch onderzoek in nauw contact met de familie en de Curaçaose relaties van Frieda Hunziker, onder wie Verele Engels. Het onderzoek spitste zich onder meer toe op de beeldvorming van Curaçao in het werk van Frieda Hunziker, en in hoeverre haar positie als buitenstaander en passant op het eiland weerspiegeld wordt haar kleurrijke werken. De tentoonstelling toont naast het werk van Hunziker ook dat van hedendaagse kunstenaars die een relatie hebben met Curaçao, waardoor ook van binnenuit een hedendaags beeld van het eiland wordt gegeven. Deze hedendaagse werken zijn eveneens aangekocht door het museum.
Foto bovenaan: Aad Hoogendoorn