*Iedereen kan even binnenlopen en kijken.
Schiedammers die aan hun mentale gezondheid werken, gaan samen met het museum en kunstenaar Marcha van den Hurk aan de slag in een atelier aan het Broersveld in het centrum van Schiedam.
Na 14 atelierdagen is hun werk daar te zien onder de titel De Etalage. Iedereen mag de tentoonstelling bekijken én binnenlopen tijdens de wekelijkse workshops. Als geëngageerd kunstenaar werkt ze met mensen die door hun leefsituatie onvoldoende gezien worden. ’We gaan tekeningen en ook beelden maken waarin je de verhalen en ideeën van de deelnemers ziet. Op die manier geven we mensen een podium, schudden we hun creativiteit wakker en kunnen ze trots zijn op hun werk.’
Het museum richt zich op kunst en geschiedenis en gaat graag samenwerkingen aan met Schiedammers. Museumdirecteur Anne de Haij: ‘Het is heel mooi dat deelnemers nu via de kunst aan hun herstel kunnen werken.’ De Etalage is een initiatief van Jan Mostert en Joris Kelderman, medewerkers van de GGZ- Delfland, in samenwerking met het Stedelijk Museum Schiedam, Doel Delfland, Ping Properties en verschillende partners uit de stad, waaronder DeWinkelmeiden.
De deelnemers werken en exposeren in het atelier in de winkelstraat, omdat het gebouw van het Stedelijk Museum Schiedam vanwege een gemeentelijke renovatie tijdelijk dicht is. De voorkant van de ruimte is helemaal van glas. ‘We hebben bewust gezocht naar een plek die open was, zodat voorbijgangers kunnen zien wat er gebeurt’, vertelt Van den Hurk. Tijdens de sluiting duikt het museum in de stad op met tijdelijke pop-up tentoonstellingen, vanaf half oktober op het terrein van de Glasfabriek Schiedam. Eerder dit jaar konden bezoekers terecht in de Sint Janskerk (Stadscocon) en de Havenkerk (Kijkdepot Schiedam).
Als community artist ontwikkelde Van den Hurk het concept van de dialoogtekeningen, waarbij mensen tekenen wat ze bezighoudt. Ze werkte onder andere bij de Pauluskerk in Rotterdam, een opvangplek voor dak- en thuislozen. Afgelopen zomer ging ze tijdens Art Rotterdam met een groep gedetineerden aan het werk. De gevangenen beschilderden vlaggen met een eigen boodschap die aan de Van Nelle Fabriek wapperden. Op die manier kregen ze een podium. Van den Hurks werk draagt zo ook bij aan een positief beeld van specifieke groepen in de samenleving.
‘Bij de workshops is het proces belangrijk’, vertelt Van den Hurk. ‘Na de kennismaking waarbij de deelnemers hun verhaal vertellen of iets anders delen, komen de ideeën en gaan de deelnemers aan het werk. Gaandeweg maken ze keuzes en groeit de installatie als een uitdijende olievlek.’ Bij enkele sessies zijn gastkunstenaars aanwezig, onder wie Isabel Ferrand en Marisa Rappard. Van beide kunstenaars heeft het museum werk in de collectie. Ook doet de Rotterdamse kunstenaar Daan Koens mee, waarmee het museum eerder samenwerkte.
Initiatiefnemers Jan Mostert en Joris Kelderman werken bij de GGZ-Delfland. Ook hebben ze ervaring; Mostert werd twee keer opgenomen, Kelderman kreeg al op jonge leeftijd met psychoses te maken. Mostert die in zijn vrije tijd zeefdrukker en fotograaf is, richtte de Herstelacademie op, die nu onderdeel vormt van de GGZ-Delfland. Kelderman werkt ook als zelfstandig ondernemer op het gebied van tekst, welzijn en kunst.
De tentoonstelling Post/Delete van twee scholieren in het Stedelijk Museum Schiedam, waarbij Isa & Lisa het zelfbeeld van jongeren en de invloed van sociale media onderzochten, inspireerde Kelderman. ‘Ik dacht: ‘Wat zij deden, kunnen wij ook’.’ Mede namens Jan stuurde hij een mail naar het museum met het plan voor wat nu van start gaat als De Etalage.
Het museum werkte sinds enige tijd samen met Schiedammers volgens de Van/Door/Voor-methode. ‘Dat maakte dat dit plan bij ons past’, zegt Asha Capella, verantwoordelijk voor het programma Mijn Schiedam bij het museum. ‘Het is Van ervaringsdeskundigen Joris en Jan, Door verschillende partners uit de stad en Voor Schiedammers die sommige mensen als outsiders zien.’
In de decembermaand (vanaf 4 december) kun je het resultaat bekijken in het atelier van De Etalage en ook buiten na sluitingstijd als het donker is. Op het raam zie je een draaiend schaduwspel van silhouetten en woorden die te maken hebben met identiteit, liefde, herstel, en dromen. Met de carrousel vertellen de deelnemers wat ze bezighoudt, verduidelijkt Van den Hurk.
Binnen bij De Etalage staat een tweede draaicarrousel met wollen objecten. Dat is een ode aan het Carrousel van de Amerikaanse kunstenaar Bruce Nauman uit de collectie van het Kunstmuseum in Den Haag. Er zijn ook losse werken waaronder een muurschildering van Amira samen met gastkunstenaar Daan Koens. Annette en Elly laten rond één van de pilaren van het atelier een soort papieren boom zien, die mede vorm kreeg door gastkunstenaar Marisa Rappard. Moes presenteert een videowerk; gestileerde bewegingen van zijn armen, handen, hoofd en torso.
Bijzonder is ook het visuele dagboek van Elly. Ze stond al een tijdje op de wachtlijst van een kliniek en kon er na een telefoontje van een GGZ-arts de volgende dag terecht. In de gesloten afdeling tekende ze op verzoek van Van den Hurk elke dag hoe ze zich voelde. Na drie weken volgde ontslag en kon ze zich weer fysiek bij de groep aansluiten.
Gemeente Schiedam, VSBfonds, VriendenLoterij Fonds, Mondriaan Fonds, Doel Delfland, Ping Properties, DeWinkelmeiden
*Serie blogposts door Joris Kelderman.
